Ze wordt wel de Moeder Aller Wandelroutes genoemd: de Great Himalaya Trail. De route is de langste en hoogste ter wereld, en ongetwijfeld ook de gevaarlijkste. Zij doorkruist Nepal over een afstand van ruim 1550 kilometer, waarbij bergpassen ter hoogte van 6000 meter niet worden geschuwd. Bijzonder genoeg zijn het twee Nederlandse vrouwen die de route als een van de weinigen hebben gelopen, beschreven en gepromoot. Linda Bezemer en Katja Staartjes trokken de stoute schoenen aan, en doorkruisten ’s werelds hoogste bergketen, de Himalaya, te voet.

Hoe raken twee vrouwen uit de lage landen gemotiveerd om gedurende ruim drie maanden door het Nepalese hooggebergte te lopen, slapend in tentjes of bij lokale mensen, met in geen velden of wegen een wegaanduiding, warme douche of kachel te bekennen?

Linda Bezemer werkte als reisleider bij Sawadee Reizen toen ze voor het eerst van de Great Himalaya Trail (GHT) hoorde. Tijdens het verzorgen van een workshop in duurzaam toerisme voor SNV Nepal, een van de organisaties die de ontwikkeling van de route steunt, raakte ze geïnteresseerd in ’s wereld hoogste bergroute. In 2012 werkte ze als Adviseur Productontwikkeling bij het Great Himalaya Trail Ontwikkelingsproject in Kathmandu en kreeg de kans de route te verkennen. Bezemer: “Ik deed dit als onderdeel van de Great Himalaya Trail Climate Smart Celebrity Trek, samen met Apa Sherpa die 21 Everest beklimmingen op zijn naam heeft staan. Het doel van de expeditie was om de route te promoten. Daarnaast deden deelnemers verkennend onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering.”

Katja Staartjes wist op 13 mei 1999 als eerste Nederlandse vrouw de top van Mt Everest te bereiken. Daarnaast leidde zij een aantal expedities naar bergen als Dhaulagiri en Manaslu, beiden gelegen in Nepal. Eind 2008 waren zij en haar man Henk Wesselius op zoek naar een nieuwe uitdaging. Toen ze op een koude decemberdag op het drielandenpunt van Nederland, België en Duitsland, de Vaalserberg, stonden, realiseerden ze zich dat Nepal zowel in het oosten als westen een drielandpunt heeft en dat het interessant zou zijn om van de ene plek naar de andere te lopen.

Staartjes had geluk. In 2009 lukte het de Britse avonturier Robin Boustead de route van oost naar west Nepal in kaart te brengen en op GPS te markeren. De tocht duurde zes maanden en Boustead verloor 20 procent van zijn gewicht. Boustead’s route werd geadopteerd als de ‘Great Himalaya Trail’. Staartjes ontmoette de pionier in 2010 in Nepal: “Het gebied rond het westelijke drielandenpunt viel buiten de GHT, maar we vonden de hoge route zo interessant dat we besloten hem in zijn geheel te lopen. Dat hebben we uiteindelijk ook gedaan, inclusief alle hoge en soms technisch lastige passen als Yala La, Nyingma La, Jungben La, Tilman’s Pass, Tashi Labtsa, East Col, West Col en Lumbha Samba.”

Bezemer en Staartjes kozen niet voor de makkelijke weg: de GHT is nog door weinigen in zijn geheel gelopen. De route gaat deels door afgelegen gebieden, waar men dagenlang geen mens tegenkomt.

Voor de klimmers- en trekkersgemeenschap is dit onbegaande pad echter een geweldige nieuwe uitdaging. De route passeert ’s wereld hoogste toppen, en voert door groene valleien, over droge bergplateaus, gletsjers en graslanden met jaks en berggeiten, en brengt de wandelaar in contact met geïsoleerde gemeenschappen, zoals die van Sherpas, Tamangs en Thakalis.

De GHT bestaat uit twee routes: the ‘hoge’ route, gelopen door Katja Staartjes, en de ‘lage’ route, verkend door Linda Bezemer. De hoge route voert grotendeels door het hooggebergte, op een hoogte van tenminste 3000 meter, en steekt vele ‘5000-ers’ over die de nodige klimervaring vereisen. De hoogste pas is de 6180 meter hoge East Col. Het is wereldwijd slechts een handvol mensen gelukt de hoge GHT route te voltooien.

De lage route, ook wel culturele route genoemd, voert door het middelgebergte, op een gemiddelde hoogte van 2000 meter. De passen liggen beduidend lager: op 3000-4000 meter. De hoogste pas is de 4519 meter hoge Jang La.

Linda Bezemer was in totaal een dag of 100 onderweg, waarvan 88 dagen lopen, en de rest rustdagen. Ze bracht de route in kaart middels GPS en gedetailleerde beschrijvingen. Daarnaast hield zij een blog bij. De eerste dag begint goed: “23 November: Tharpu (1300 m) – Chyangthapu (1550 m, 30 km). Ik word wakker met een prachtige zonsopgang boven de Kanchenjunga en Januu (7711 m). A goed begin van de dag en de trek! Ik had gedacht helemaal naar Lempokhari te lopen […] maar het was veel verder dan gedacht! Het lukte ons niet eens Chyangthapu te bereiken. Oyam, het eerste dorpje dat we tegenkwamen, leek op de kaart vlakbij maar de afstand bleek bijna 15 km te zijn!”

Deze tegenvaller bleek niet de enige. Ze verdwaalde in het Dhorpatan gebied en was gedwongen in te breken in een leegstaand huis: “ Toen het al lang en breed donker was, kwamen we uit bij een huis dat leeg stond. Iemand uit de groep heeft de deur open gekregen en we hebben er met een man of 25 geslapen. Onze avondmaaltijd en ontbijt bestonden uit Marsen, Snickers en kaakjes. Later bleek dat dit inderdaad het dorp Thakur was. Maar het was nog te vroeg in het seizoen, dit dorpje wordt alleen in het late voorjaar en zomer bewoond.”

Katja Staartjes deed uiteindelijk 108 dagen over de hoge route, waarvan 92 loopdagen. Om het drielandpunt in het westen van Nepal te bereiken liep ze nog eens 33 dagen extra. Samen met haar man deed ze dit in vier etappes in de periode 2010-2013. De gebieden Ganesh Himal, Manaslu en Annapurna liepen ze met z’n tweetjes; op de andere etappes waren berggids Chhiree Sherpa en soms ook een lokale drager van de partij. In totaal beklommen ze 22 passen hoger dan 5000 meter.

De tocht verliep niet geheel vlekkeloos. De eerste etappe in 2010 moest al na twee weken worden afgebroken. Staaartjes: ”Doordat de Mahakali rivier overstroomde konden we niet het noordwestelijke drielandenpunt Tinkar La te bereiken. We zijn toen zonder formeel startpunt oostwaarts gelopen richting Bajhang. Vervolgens brak Henk op dag elf zijn sleutelbeen en dat betekende einde verhaal.” Een half jaar later, in het voorjaar van 2011, gingen Staartjes en Wesselius opnieuw van start, dit keer met een succesvolle uitkomst.

Zowel Bezemer en Staartjes zijn diep onder de indruk van het gebied en de route. Bezemer: “Het is natuurlijk heel bijzonder om wandelend zo’n prachtig land te doorkruisen. Onderweg maak je kennis met een enorme diversiteit aan landschappen en culturen. Je logeert dan weer in een Hindu dorpje, dan weer in een Boeddhistische dorp, met elk een totaal eigen sfeer. De imposante Himalaya zijn nooit ver weg, en daar nooit genoeg van.”

Het hoogtepunt voor Bezemer was het logeren bij mensen thuis: “De Nepalese gastvrijheid is bijzonder! Natuurlijk, ze kregen er geld voor; maar het zal je maar gebeuren dat je tien man te slapen krijgt, die ook nog eens gebruik van je keuken willen maken! Het was heerlijk om ‘s avonds met z’n allen rond het vuur te zitten en de mensen gade te slaan.”

Ook Staartjes beschouwt de ‘homestays’ als het hoogtepunt: “Het is uniek om zo gastvrij onthaald te worden in Nepal. En de grote variatie aan natuur, cultuur en bewoners en de grote verschillen in hoogte maken de GHT tot een unieke ervaring.”

Zowel Bezemer als Staartjes schreven een boek over hun ervaring. Bezemer’s ‘Great Himalaya Trail Low Route – Guide Book and Blog’, uitgegeven door SNV en Himalayan Map House, is een gedetailleerde beschrijving van de lage route en is ook online beschikbaar.

Staartjes’ verslag verscheen onder de titel ‘Lopen over de grens – Great Himalaya Trail door Nepal’. Het is een persoonlijk reisverslag van 468 pagina’s met veel foto’s, door Endeke Huisman prachtig vormgegeven als Tibetaans gebedenboek.

Een tocht als de GHT laat niemand onberoerd. Beide avonturiers zijn erdoor veranderd. Bezemer: “Ik heb geleerd dat wandelen in de bergen het mooiste is wat er bestaat. En dat het anno 2014 nog altijd mogelijk is om gebieden te verkennen die nauwelijks in kaart zijn gebracht.” Bezemer woonde en werkte drie jaar in Nepal en is momenteel opnieuw in dienst bij Sawadee Reizen in Amsterdam. Nepal blijft trekken: “Zodra ik de kans krijg ga ik terug naar de Himalaya.”

Staartjes zag tijdens de voetreis de waarde van gastvrijheid in. “In Nederland dragen wij gastvrijheid veel minder hoog in het vaandel. Ik wil deze waarde graag integreren in mijn dagelijks leven. Verder leerde ik opnieuw het belang van flexibiliteit, doorzettings- en relativeringsvermogen. En positief denken!”, aldus de avonturierster.

Staartjes verzorgt lezingen – ook over de GHT – en werkt daarnaast als coach en interim-manager. Er wacht weer een mooi avontuur op haar, maar wat precies wil ze nog niet prijsgeven. Staartjes: “Leren van je ervaringen en werken aan een nieuwe droom is belangrijk. Ontwikkeling houdt nooit op.”

Voor meer informatie:

• www.thegreathimalyatrail.org
• www.katjastaartjes.nl

Lucia de Vries