Nederland kan op duurzaamheidsgebied wereldleider worden, als wij onze kracht als handelsnatie inzetten, en als alle organisaties die zich bezighouden met maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) een gezamenlijk hoger doel kiezen. 

Dat zeggen Willem Lageweg en Bernedine Bos van MVO Nederland. Ze staan op de cover van het tijdschrift P+ People Planet Profit (pdf), dat deze week verschijnt en als thema ‘slim samenwerken’ heeft.

Gezamenlijke punt op de horizon
Wanneer we vertrouwen op onze befaamde handelsgeest, die elke Nederlander bij geboorte mee lijkt te krijgen, kan kennis over alles wat met duurzaam ondernemen te maken heeft wel eens een nieuw exportartikel worden. Nederland duikt als handelsnatie diep in ketens van grondstoffen en het verduurzamen hiervan kan een unieke positionering opleveren.

Nu wemelt het inmiddels van de organisaties en bedrijven die aan de slag zijn gegaan met verduurzaming, op talloze gebieden. Lageweg: “Ik zie heel veel ambitie, op heel veel niveaus, in tientallen sectoren. VNO-NCW, de Groene Zaak, Urgenda, EVD, IDH, BOP, de ontwikkelingsorganisaties… Wat nog ontbreekt is een gezamenlijke nationale ambitie, het gezamenlijke punt op de horizon. Nieuwe coalities zijn nodig, we moeten weg uit onze eigen kringetjes en oude tegenstellingen. We moeten elkaar zaken gunnen, opdat we er allemaal op vooruit gaan.”

Verbinden
Kan slim samenwerken harde winst opleveren? Lageweg en Bos zijn hiervan overtuigd. Bernedine Bos is hoofd programma’s en projecten bij MVO Nederland. Zij zegt: “Het meest gebruikte woord bij MVO Nederland is het woord ‘verbinden’. We zijn bijna klaar met een nieuwe visie op het stimuleren van internationaal MVO. Hoe komen we tot de gewenste verandering, transitie? Wat kan MVO Nederland in gang zetten en hoe kan MVO Nederland dat proces versnellen? We zijn sterk in sectoraanpak en ketens. We onderzoeken nu de kansen voor 32 branches. Dat zijn er teveel om tegelijk aan te pakken, dus kiezen we strategisch voor vijf sectoren en ketens om mee te beginnen. We hopen alles wat we daar leren te kunnen gebruiken voor de anderen.”

Lageweg: “Als wij dit spel niet slim spelen zullen Brazilië, Duitsland en de Scandinavische landen een enorme voorsprong opbouwen. Samenwerken en het concept van de circulaire economie kunnen Nederland een bedrag van tientallen miljarden euro’s opleveren. Alleen al door het opnieuw inrichten van productieprocessen waardoor grondstoffen en materialen na gebruik geen afval meer zijn, maar steeds weer opnieuw herbruikt kunnen worden.”

Systeemverandering 
Lageweg heeft al enkele maanden een rapport van de Ellen MacArthur Foundation onder zijn kussen liggen, waarin staat dat de winst voor heel Europa op 500 miljard euro per jaar geschat mag worden. Hij zegt: “Laten wij daar nu eens 10 procent van pakken: toch 50 miljard, als Nederland. Dat moet te doen zijn, want we zijn een energie- en materialen-intensief handelsland. Een distributieland ook. Heel veel komt door Nederland en we staan nu al aan de wereldtop als het gaat over de kennis van recycling. Noem het Cradle to Cradle, noem het circulaire economie, het gaat erom dat we tot een systeemverandering komen waardoor we niet langer de planeet uitputten. Het rapport is trouwens opgesteld door de rekenmeesters van McKinsey. Ik zou hier graag een Nederlandse editie van willen zien.”

Nationale ambitie
Hoe kom je weg uit een situatie waarin iedereen zijn eigen dingetje doet, zijn grenspaaltjes markeert, waardoor overleg vooral gaat over overlap van activiteiten en grensgeschillen? Lageweg formuleert zijn doel aan de horizon nog wat scherper: “Koppel een nationale ambitie aan de footprint. Hoe verlagen we de impact die ons handelen heeft op de planeet en versterken we tegelijkertijd onze internationale concurentiepositie? We zijn nog maar net begonnen. Er moet nog 80 tot 90 procent van de huidige uitputting van de aarde worden teruggedrongen. We moeten versnellen. Daarover wil ik graag met alle partijen in gesprek. Is er bereidheid om gezamenlijk onder die vlag op te varen? Mensen als Herman Wijffels hebben de statuur om tot bundelingen te komen. Ik ken er meer, die dit kunnen.”