Op dinsdag 15 oktober is het Wereld Handenwassen Dag. De bedoeling van deze dag is zoveel mogelijk mensen bewust te maken van de gevolgen van slechte handhygiëne. Meer dan 200 miljoen mensen in 100 verschillende landen doen jaarlijks mee, vooral kinderen zijn de hoofddoelgroep van de activiteiten. Handen wassen is een van de goedkoopste en effectiefste manieren om veel ziektes in ontwikkelingslanden te voorkomen.

Toegang tot schoon water en zeep is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. ‘Voor ons een evidentie, voor één derde van de wereldbevolking een dagelijkse strijd’, zegt ngo PROTOS, die zich inzet voor een beter waterbeheer en een eerlijke toegang tot voldoende water in ontwikkelingslanden. ‘Drinkwater en degelijke sanitaire voorzieningen zijn cruciale schakels in ziektepreventie.’ Via hun WASH-ontwikkelingsprogramma’s (Water, Sanitair en Hygiëne wereldwijd) willen ze mensen toegang verlenen tot drinkwater, sanitaire voorziening verzekeren en vormingen organiseren inzake hygiëne.

De Millenniumdoelstellingen (MDGs) willen tegen 2015 een halvering van het aantal mensen zonder toegang tot degelijke sanitaire basisvoorziening. Dit doel zal volgens PROTOS moeilijk bereikt worden: ‘Ondanks de vooruitgang sinds de ondertekening van de MDGs in het jaar 2000, zijn er nog steeds 2,5 miljard mensen die geen toegang hebben tot een schoon toilet of een hygiënische latrine.’

‘Omdat handwassen met zeep de overdracht van bacteriën en virussen sterk vermindert, is het een veel effectievere en goedkopere manier dan vaccinatie of medicatie’, zegt de Globale Publieke-Private Coöperatie voor Handen Wassen (PPPHW).

Belang van Werelddag Handen Wassen
Toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen werd pas in 2010 door de VN als een mensenrecht erkend. Een budget van 22 miljard euro per jaar zou nodig zijn om het probleem aan te pakken. ‘Het aantal slachtoffers als gevolg van slechte handhygiëne is sterk gedaald sinds de invoer van Werelddag Handen Wassen’, zegt UNICEF. ‘Toch zijn er nog altijd bijna tweeduizend kinderen per dag die sterven aan diarree als gevolg van gebrek aan schoon water, sanitaire voorzieningen en basishygiëne.

Wereldwijd is er heel wat aandacht voor de Werelddag Handen Wassen. Ontwikkelingslanden delen posters en flyers uit om de boodschap aan kinderen over te brengen en veel scholen organiseren bewustmakingsacties via tekenwedstrijden, spelletjes rond dit onderwerp.

In Ethiopië zullen ruim 5 miljoen kinderen deelnemen aan verschillende bewustmakingsprogramma’s rond handhygiëne. In India vieren meer dan een miljoen kinderen de themadag op de lagere en middelbare school. In Jemen lanceert UNICEF een campagne waarbij 2,5 miljoen GSM-gebruikers een bericht zullen ontvangen met informatie over het belang van handhygiëne. In de aanloop van de Werelddag is er in Vietnam een televisiespot te zien met de bekende komiek Xuan Bac, die een lied zingt met kinderen rond handen wassen. In Dubai, de stad van ontelbare records, werd vorig jaar zelfs een Guinness World Record neergezet op de Werelddag Handen Wassen. Meer dan zeventig verschillende nationaliteiten wasten samen hun handen.

Zeep voor iedereen
Een derde van de wereldwijde kindersterfte komt door gebrekkige hygiëne. Vooral het gebruik van zeep is heel effectief in het voorkomen van overdraagbare virussen en bacterieën. ‘Terwijl we wereldwijd miljoenen half gebruikte stukken zeep weggooien, is er een tekort in ontwikkelingslanden’, zegt organisatie Globalsoap. ‘In de VS worden dagelijks bijna drie miljoen stukken zeep weggegooid.’ De organisatie verzamelt zo veel mogelijk oude stukken zeep, vooral bij hotels, en gebruikt ze om nieuwe stukken te maken.

‘De miljoenen gerecupereerde stukken zeep verspreiden we over landen die tekortkomen. Dit is vooral bedoeld voor noodhulp en eerste bewustmaking rond hygiëne. Daarna moeten mensen stap voor stap zelf hun zeep produceren om niet meer afhankelijk te blijven van ons’, aldus Globalsoap.